Kahramanmaraş Sırma Işlemeciligi
Tanımı: Sim sırma işlemeciliği Maraş işi, dival işi, mukavva işi, bastırma işi ve tepebaşı gibi isimlerle bilinmesine karşın orijinal kökeni Kahramanmaraş olduğundan ve en çok bu ilde yapıldığından tüm dünyada Maraş işi olarak bilinmektedir. Sim sırma işi tersi ile yüzü farklı görüntüde olan, altın ve gümüş renkte sim ve sırma kullanılarak yapılan tek yüzlü bir işleme sanatıdır.
Tarihçesi: Bu orijinal işlemenin tarihi Selçuklular devrine kadar uzanır. Her ne kadar bazı kaynaklarda Arap Yarım adasından geldiği bildirilmekte ise de kullanılan desen ve motifler bunun öz bir Türk el sanatı olduğunu göstermektedir. Sırmacılık önceleri saraçlar tarafından yapılırdı. Selçukluların dağılmasından sonra ortaya çıkan beyliklerden Dulkadiroğlu Beyliğinin merkezi Maraş, Elbistan ve çevresi idi. Bu dönemde Osmanlı sarayına gelin giden Dulkadiroğlu Beyinin kızı Emine Hatun’un çeyizleri arasında bulunan sırma işleri saray çevresinin dikkatini çekmiş ve çok beğenilmiştir. Bundan sonra Fatih Sultan Mehmet’e gelin giden Dulkadiroğlu Beyinin kızı Sıddi Mükrime Hatun’un çeyizleri arasında 40 katır yükü çeşitli sırma işlerinin olması bu Türk el sanatının Rumeli’ye geçmesine yol açmıştır. Bu tarihten sonra Osmanlı Türk sanatında önemli bir yer tutan sırma işlemeciliği saraçlıktan ayrı özel bir sanat dalı haline gelmiştir. Osmanlı sarayına Maraş’tan giden bu iki gelinden sonra sırma işlerinin zengin aile kızlarının çeyizleri arasında bulunması gelenek halini almış, hatta bu durum köylere ve aşiretlere kadar yayılmıştır. Köylerde gelin olacak kızlara sırma işlemeli fes alınıp takılması karşılıklı anlaşma şartı olup başlık parasından daha önemli bir yer tutmuştur.Kullanım alanları: Önceleri, evrak çantası, cüz kesesi, kahve ibriği torbası, nihaleler, terlik, pabuç, yatak örtüleri, bindallılar, gelinlikler, perdeler, divan örtüsü vb. eşyalarda kullanılırdı. Günümüzde ise, oda takımların, masa örtüleri, panolar, kırlentler, sehpa takımları, kutular, seccadeler, yatak örtüleri, albüm kapakları gibi ürünlerde; dış giyim de gece ve abiye kıyafetlerde, fantezi kıyafetlerde; iç giyimde gecelik, sabahlık vb. çanta, fular, etol, ayakkabı, terlik, broş, küpe, kemer, mendil, şal gibi giyim aksesuarlarında kullanılmaktadır. Eskiden kullanılmakta olan bindallı elbiseler günümüzde de düğün ve kına geceleri gibi özel günlerde halen kullanılmaktadır. Söz konusu bu orijinal Türk el sanatının gelecek nesillere aktarılması ve sürdürülebilir olması için günümüzde Üniversitelerin Meslek Yüksek okullarında ve Kız Meslek Liselerinde Sim Sırma İşlemeciliği bölümleri açılmakta ve Halk Eğitim Müdürlüğü tarafından açılan kurslarda usta öğreticiler tarafından sim sırma işlemeciliği yaptırılmaktadır.
Kullanılan araç gereçler: Cülde, makaralık, askı, makat, biz, möhlike, Gereçler; Sim, sırma, çamaşır ipeği, balmumu, çiriş, solüsyon, uhu, tırtıl, kurt, kumaş, astar kumaş, nakış ipliği, beyaz karton, gri karton, çimento kağıdı(Graft kağıdı), sarı karton, beyaz sabun, çeşitli pul ve boncuklar, silgi, çıkrık, çekiç, dikiş iğnesi, toplu iğne, büyük makas
Yapılışı: Kadife ve saten üzerine kösele kağıdı alınıp desen çizilir. Çizilen desenler mühlike ile oyularak çıkartılır. Daha sonra kadife üzerine yapıştırılır. Desenin altı özel olarak hazırlanan karton ile kabartılıp cülde adı verilen özel tezgaha yerleştirilir. Cülde tezgahı üstünde çok katlı (3, 5 ve 7 kat) sırma veya sim ile alttan mumlanmış iplikle karşılıklı tutturularak işlenir.
Kullanılan teknikler:a) Sarma: Düz sarma, verev sarma, yarmalı sarma, kabartma sarma, delikli sarma
b) Pesent: Düz pesent, verev pesent
Kahramanmaraş müzesinden sirma işlemeli bir bindalli örneği
.jpg)